Çocuğun hayal gücü ile ilgili olarak, ilgilerini çeken, eğlenceli buldukları, kendi istekleri ile gelişen ve zorlayıcı durumlarda diğer durumlardan daha yüksek düzeyde yaratıcılık sergiledikleri bir gerçektir.
Yaratıcı anne, yani soyut düşünen anne de diyebiliriz ki, çocuğun hayal gücü ile ilişki kurabilecek soyut anlatımlar kurarak, çocuğun hayal etme gücü, çocuğa yer yaratma gücü, çocuğa inanma gücü vererek, çocuğun düşünme gücünü geliştirmesini sağlar.
Çocuklarda hayal gücü gelişimi nasıl olur ?
Çocuklarda hayal gücü gelişimi ve yaratıcılığın ortaya çıkışı ile oyun gelişimi paralel olarak ilerler. Bebeklikten ilk iki yıla kadar geçen süre içinde çocukların oyunları fiziksel gelişimlerindeki aşamalara dayanan hareketleri içerir. Bu dönemde çocuklar yoğun bir enerji ile hareket etme odaklı oyunlar oynarlar.
Hareketli oyuncakların peşinden emekleme, mama sandalyesinden tekrar tekrar oyuncak atma, yüksek yerlere tırmanma, parmak uçlarında koşma, yerde dönme ve bunun gibi harekete dayalı oyunlar yaşamın ilk iki yılında sıkça gözlemlenir. Elbette bu oyunlar, çocuğun kas gelişimi ve çocuğun denge-koordinasyon becerileri ile ilgili desteklenmesi açısından son derece önemlidir.
Çocuklarda hayal gücü gelişimi ne zaman başlar ?
Çocuğunuz 2-3 yaş civarında ise, çocuğun zihinsel gelişimi ve çocuğun dil gelişimi belli bir olgunluğa gelmesi ile soyut düşünme becerisi gelişmeye başlar. Yaşamın ilk iki yılında ağırlıklı olarak gözlemlenen hareket odaklı oyunlar, çocuğun hayal etme gücünün ortaya çıkarıp, sembolik olarak düşünme becerisinin gelişmesine neden olur.
Hayalindeki oyunlarla çocuğun düşünme gücü ve çocuğun hayal etme becerisi gelişmeye başlar.
Genellikle bu hayali oyunlar çocuğun ya da çevresindekilerin günlük yaşantılarını taklit ederek başlar. Örneğin kız çocuklarının evcilik oynaması, bebeklerini beslemesi veya giydirmesi gibi.
Çocuklarımız son derece iyi gözlem yapabilen ve günlük yaşantımızda gözlemledikleri her şeyi kopyalama ve hafıza altında toplama yeteneklerine sahiptir. Mesela 2-3 yaşlarındaki evdeki en yakın temas ettiği, annesi, babası, ablası veya abisi gibi birinci derecede yakınlarının, günlük yaşantılarında ve olaylar karşısındaki yüz ifadelerini bile kopyalar. Bu kopyaladıkları yüz ifadesini de hayal kurarken kendi ifadesinde kullandığını görürüz.
Çocuklarda hayal gücü nasıl geliştirilir?
Çocuklara yaratıcı oyun önerileri;
Çocukla oynanacak eğitsel aktiviteler ve geçirilecek kaliteli zamanın, çocuğun zihinsel gelişimi ve çocuğun hayal gücünün geliştirilmesi için önemi çok büyüktür. Çalışan bir anne veya baba iseniz, daha bebeklik aylarına işe alacağınız, çocuk bakıcısı, referanslı bakıcı ve tecrübeli bakıcı olması yanı sıra, dikkat edeceğiniz en önemli husus, çocuğunuzun gelişimi için verdiğiniz öneme uygun, eğitimli çocuk bakıcısı veya çocuğunuzla ilgili beklentilerinizi karşılayacak kapasiteli çocuk bakıcısı olmalıdır.
Bunun içinde, bebeğiniz doğduğundan itibaren onunla en çok değerli zaman geçirecek çocuk bakıcısı, bebekle bol bol konuşarak ve bebekle göz teması kurarak iletişime geçmelidir. Çocuğun 2-3 yaştan itibaren serbest oyunla kaliteli zaman geçirerek, renkler, resim, doğa ile iç içe, sosyal olarak yaşamalı, hayvanları ve doğadaki her şeyi tanıyarak büyümesine önem vermelisiniz.
Ayrıca çocukla birlikte masal ve hikayeler okuyarak doğaçlama oyunlarla kurulmalı, minik legolar, küpler ve pek çok çeşitli materyaller ile çocukların el ve motor kas gelişimi için oyunlar oynanmalıdır. Çocuğunuza söz hakkı ve seçim fırsatı verin vererek, tercihlerine saygı duyarak, sorgulamayı ve soruşturmayı öğreterek çocuğun hayal gücü dünyasını geliştirip genişletebilirsiniz.
Çocuğunuza yapabileceğiniz en önemli katkıda, çocuğun günlük basit olaylarda karşılaştığı, zor yada çözümünü sunmadığınız durumlarla karşı karşıya bırakarak, ondan çözüm sunmasını veya kendi kendine başarabileceği fırsatları vermeniz olacaktır. Örneğin, “sence bu durumda ne yapmak gerekir, acaba başka şekillerde demi denemelisin, neden bu şekilde olmuş olabilir” gibi neden sonuç ilişkisi kurarak, çocuğun düşünme gücünün gelişmesi ve süreci kendi yönetebileceğine ikna olması sağlanabilir.
Çocuğum akıllı olsun diyorsanız, çocuğunuzun kendi ayaklarının üstünde durmaları için, çocuğun aklının gelişmesine de önem vermelisiniz. Doğru çocuk yetiştirmek sadece kurallarla olmaz. Çocuklarımızla beraberken, hal ve davranışlar, hareket ve konuşmaların tamamı çocuğa rol model olacaktır. Bütün bunların farkında olarak çocuğun anlama isteğine saygı göstererek, çocuğun düşünme yeteneğinin farkında olduklarını göstermelidirler. Çocuğun hata yapma şansı ve özgürlüğü elinden asla alınmamalıdır.
Çocuğunun zihinsel gelişimi ve çocuğun hayal gücü için anne babaların yapması gerekenler;
*Çocuk kendi kendine önemli şeyler anlatırken, onu muhakkak dinlemelisiniz
*Başka bir şeyle veya konuşurken ilgilenirken çocuğu göz ardı etmemelisiniz
*Çocuğa, düşersin, kırarsın, yapamazsın gibi yetersiz hissettirecek söylemler kullanmamalısınız.
*Çocuğa ağlama, bağırma, koşma gibi söylemlerle duygularını ifade etmesine engel ve yanında birileri varsa; onu küçük düşürecek söylemlerde bulunmamalısınız.
*Çocuğa karşı aşırı savunma ve koruma duygusu ile yaklaşmamalı ve onun utanmasına, kendini suçlu hissetmesine sebep olmamalısınız.
*Çocuğu hiç bir kural ve disiplin olmadan yetiştirmek, onu özgür bırakmak anlamına gelmez.
*Çocuğa bir disiplin objesi kullanılamaz ve cinsel nesne gibi bakılamaz.
*Çocuk, hiç kimse tarafından, cinsel olarak kendini ezik ve günahkar hissettiremez.
*Çocuğun düşünme gücüne, hatalarına ve sorgulamalarına saygı duymalısınız.
*Çocuğun aklını kullanmasına, sebep-sonuç ilişkisi kurup yanılmalarına fırsat vererek, doğruyu bulacağına inanmalı ve bu inancı sonuna kadar ona hissettirmelisiniz.
*Çocuğa keyfi kural konulmaması gerekir ve kurallar sık sık değişmemelidir.
*Çocukla zaman zaman rutinlerin dışına çıkarak, hayatın kurallardan ibaret olmadığını, bazen kendini daha mutlu hissedecek değişiklikler yapabileceğini göstermelisiniz.
*Çocuğunuza beklemediği sürprizler yaparak, onu şaşırtmalı ve insanları mutlu etmenin hazzını yaşatmalı ve öğretmelisiniz.
1991 yılında bu zamana kadar, hem anne hem de bakıcı şirketi bünyesinde insan kaynakları uzmanı olarak size tavsiyem; siz öğretmen değilsiniz, sizin göreviniz iyi bir ebeveyn olmak, çocuğunuzu en iyi şekilde hayata hazırlayıp; anlama ve anlam verme sistemini geliştirmek olacaktır. Çocuğunuzun aklının, davranışlarını ve çocuğun hayal gücü gelişimi için, bilinçli bir çocuk yetiştirmenin, eğer çalışıyorsanız; iyi çocuk bakıcısı ve tecrübeli çocuk bakıcısı ile iyi iletişim içerisinde çocuğunuzu büyütmenizi öneriyoruz.
Anne ve baba çocuklarına sunabileceği en değerli mirasın onlara verdikleri sevgi ve beş duyu boyutunda doygunluk tur diyerek; buna inanmış kaliteli çocuk bakıcısı portföyümüzle iletişime geçmenizi bekliyoruz.
Güldan Şahbaz
İnsan Kaynakları Yöneticisi
Berkay Danışmanlık İnsan Kaynakları
05.01.2021