Sevgili ebeveynlerimiz, sizlere bu yazımızda çocuklarda erken ergenlik nedir?, çocuklarda erken ergenlik belirtileri nelerdir?, çocuklarda erken ergenliğin nedenleri nelerdir?, erken ergenliğin tanısı nasıl konur?, erken ergenliğin çocuktaki etkileri ve çocuklarda erken ergenliğin tedavisi hakkında, araştırmalarımızı ve uzmanların tavsiyelerini paylaşmak istiyoruz.
Çocuklarda erken ergenlik nedir ?
Çocuklarda yetişkinliğe geçiş dönem, ergenlik olarak adlandırılıyor. Ergenlik döneminde görülen fiziksel ve hormonal değişiklikler, bedensel ve duygusal anlamda farklılıklar yaratıyor ve ortalama üç yıl sürüyor.
Çocukların çok hızlı geliştikleri dönemlerinden biri olan ergenlikte, bedensel olarak hızlı değişimler yaşanıyor. Ergenlik işaretlerini kız çocukta sekiz, erkek çocukta da dokuz yaşından önce ortaya çıkması durumunda, çocuklarda erken ergenlik sürecinin ortaya çıktığı görülür. Bu durumda, çok hızlı bir şekilde, konusunda uzman bir hekime ( çocuk endokrinoloğu) gitmenizi tavsiye ediyoruz.
Çocuklarda erken ergenlik belirtileri nelerdir ?
Uzmanlara göre;
Kız çocuklarında, 13 – 15 yaşına gelmesine rağmen, adet görmüyorsa, ergenlikte gecikme durumu yaşıyor olabilir. Kız çocuklarında adet kanaması, 10 yaşından önce görülmüş ise, erken adet kanaması olarak tanımlanıyor.
Ergenlik dönemi başlangıcı olarak, kızlarda 10 -10,5 yaş civarında, memenin biraz beliginleşmesiyle başlıyor. Yaklaşık iki yıl sonra ilk adet kanaması olarak süreç devam ediyor. Çocuklarda ergenlik başlangıcı, kızlarda en düşük yaş sınırı sekiz, en yüksek sınır da, 13 yaş için bulgular normal kabul ediliyor.
Kız çocuklarında sekiz yaşından önce, koltuk altı ve genital bölge kıllanması başlamışsa, ayrıca meme büyümesi görülüyor ise, çocukta erken ergenlik belirtileri diyebiliriz.
Erkek çocuklarda ergenlik belirtileri olarak, ortalama 11 – 12 yaş aralığında, görülen testis gelişiminde artış olup, bunu genital ve koltuk altı kıllanması takip ediyor.
Çocuklarda erken ergenliğin nedenleri nelerdir ?
Uzmanların klinik deneyim ve tamamlayıcı olan çalışmaları neticesinde, çocuklarda erken ergenlik için alt sınırın, kızlarda 8 yaş, erkeklerde de 9 yaş olduğu noktasındadır.
Erken ergenliğin klasik ilerleyici tipinde ergenlik bulguları erken ve hızlı ilerleyici şekilde seyrediyor. Eğer erken ergenlik beyindeki hipofiz-hipotalamus bölgesi ile ilgiliyse merkezi ya da gerçek seksüel organlarla ilişkili ise, çevresel veya yalancı erken ergenlik olarak tanımlanıyor.
Çocuklarda erken ergenliğin nedenleri nelerdir? Erken ergenliğin tanısı nasıl konur ?
Uzmanlara göre;
Çocuklarda erken ergenliğin nedenleri, genetik, yaşadığı coğrafya, beslenme biçimi, aşırı kilo alımı ve doğal dokunun bozulmasına bağlı etkenlerden ortaya çıkabiliyor. Kızlarda organik beyin patolojileri erkeklere oranla daha az, yüzde % 8- 10 oranında görülüyor. Erkeklerde ise bu oran yaklaşık % 40 oluyor. En sık görülen anormallikler arasında hipotalamus bölgesinin hamartom, gliom gibi iyi huylu tümörleri ile hidrosefali, nörofibromatozis gibi santral sinir sistemi hastalıkları yer alıyor. Ergenliğin başlama yaşı ne kadar erkense, organik patoloji görülme olasılığı da o kadar fazla oluyor. Yalancı erken ergenlik ise, yumurtalık veya böbrek üstü bezi kaynaklı cinsiyet hormonlarının salınımı ya da dışarıdan hormon alımı sonucu ortaya çıkıyor.
Erken ergenlik belirtileri başlayan çocuklarda, kemik yaşı, hormon düzeylerinin bazal veya uyarılmış ölçümü hormonal değerlendirmenin temelini oluşturuyor. Bu durumun düşünüldüğü çocuklarda başlangıç kemik yaşının değerlendirilip, izlemde kemik yaşındaki hızlı ilerlemenin dikkate alınması gerekiyor. Rahim ve yumurtalıkların ultrasonografik muayenesi kızlardaki erken ergenlik tanısı için büyük önem taşıyor. Yumurtalık ve rahim boyutları ile yumurtalıklarda bulunan foliküllü kistlerin değerlendirilmesi gerekiyor. Şüpheli olgularda ise organik lezyonların belirlenmesi için beyin MR’ı kullanılıyor.
Erken ergenliğin çocuktaki etkileri
Çocuk henüz normal büyüme seyrindeyken, erken ergenlikte, fiziksel olarak genç bir birey gibi görünmeye başlıyor Bu durum, hayatı içerisinde, etrafındakilerin ona bir yetişkin gibi davranmasına ya da yetişkin gibi davranmasını istemelerine neden olabiliyor. Çocuğun erken ergenlik yaşaması, kendi içinde duygusal dalgalanmalar, sosyal olarak yıpranmasına neden olabiliyor. Çevresinden bu konuyla ilgili fazla tepki ve etkileşim alan çocuğun, agresif ve sinirli olmasına neden olup, normal yaşantısında sıkıntılar baş göstermeye başlayabilir.
Çocuklarda erken ergenliğin tedavisi
Çocuklarda erken ergenlik, tedavisi mümkün bir teşhistir. Erken ergenlik teşhisi konmuş bazı çocuklarda, hemen tedavi gerekirken, bazı çocuklarda belirtilerin ilerlemesindeki ilerleyişin takibi gerekebiliyor. Çocuklardan bazılarında ise maalesef artık tedavi için çok geç kalınmış olabilir. Tedavi kararı verilen çocuklarda ergenliğin ilerlemesi, çocuğun normal ergenliğe girmesi gereken yaşa kadar durdurulabiliyor.
Erken ergenlik tedavisinde tümör, kist, hidrosefali gibi organik lezyon varlığında bile altta yatan nedenin tedavi edilmesinin yanı sıra, ilaç tedavisi esas oluyor. Tedavide aylık veya üç aylık enjeksiyonlar şeklinde gonadotropin salgılatıcı hormon analoğu uygulanıyor. Böylece hormonların yükselişi geçici olarak baskılanıyor. Tedavinin takibinde ergenlik bulgularının durumu ile boy ve ağırlığın üç ayda bir değerlendirilmesi gerekiyor. Tedavi sonucunda meme veya testis büyümesinde duraklama ya da gerileme bekleniyor.
Erken ergenlik ne kadar erken tanınır ve müdahale edilirse çocuğa vereceği zarar da o kadar az oluyor. Bu nedenle anne ve babaların çocuklarındaki değişimleri iyi gözlemlemelerini ve zaman hızlı bir şekilde doktora gitmelerini tavsiye ediyoruz.
28 yıllık çocuk bakıcısı firması olarak, çocuklarda erken ergenlik nedir ? sizler için araştırdık ve uzman görüşlerini paylaşmaya çalıştık. Bütün bu bilgiler için, uzmanınıza danışmanızı tavsiye ederek, çocuk bakıcısı arıyorum diyorsanız, bizi arayın.
Berkay Danışmanlık İnsan Kaynakları
İnsan Kaynakları Yöneticisi
Güldan ŞAHBAZ
06.07.2019