Çocukların sağlıklı ve dengeli beslenmeleri için öneriler; Çocuklar, büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu bir çağda yetişmektedirler. Her türlü bedensel, zihinsel ve çevresel faktörlerden dolayı, zamanından önce öğrenip deneyim kazanmaları, onları zamanla kolay tüketiciler haline sokabiliyor. Daha 3 – 4 yaşında bir çocuk, birçok yemek ve restoran markasını bilip, gerek dışarıda, gerekse eve sipariş vererek, zararlı beslenmenin cazibeli dünyasına adım atıyor. Burada ebeveynlere düşen görev, çocukluk yaşlarda, sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlıklarını, çocuğa doğru bir şekilde kazandırmaktır. İşte bu konunun, hayatımızdaki yerine farkındalık yaratmak için, çocukların sağlıklı ve dengeli beslenmeleri için öneriler, makalemizi sizlerle paylaşmak istiyoruz.
Çocukların sağlıklı ve dengeli beslenmeleri için öneriler
1 – Çocuklarda su tüketiminin önemini bilmelisiniz;
Çocuk beslenmesinde dikkat edilmesi gerekenler olarak, ilk nokta, çocuklarda su tüketimidir. Su tüketimi kuşkusuz her çocuğun yaşına, cinsiyetine, kilosuna, boyuna ve aktivite düzeyine göre değişiyor. Ancak yine de her çocuğun mutlaka alması gereken günlük bir ‘su’ miktarı var. Ebeveyn olarak, çocuğunuza yeteri kadar su içmesi konusunda, öncü olup, alışkanlık haline getirmesini, sağlamanızı öneririz.
2 – Çocuklara kahvaltı alışkanlığını kazandırmalısınız;
Çocukların günlük beslenme alışkanlıkları için, en temel olanı kahvaltıdır. Bütün gece süren açlıktan sonra, vücut ve beyin güne başlamak için enerjiye gereksinim duymaktadır.
Uzmanlara göre; kahvaltı yapılmadığı takdirde, dikkat dağınıklığı, yorgunluk, baş ağrısı ve zihinsel performansta azalma olmaktadır. Bu nedenle güne, yeterli ve dengeli yapılan bir kahvaltı ile başlamak, özellikle öğrencilerin okul başarısının artmasında son derece önemlidir. Çocukların, her sabah düzenli olarak kahvaltı yapma alışkanlığı kazanmalarına, özen göstermenizi öneririz.
3 – Çocukların günlük beslenme dengesinin, enerji ihtiyaçlarını karşılaması gerektiğini unutmayın;
Bu konu, çocukların günlük enerji ve besin öğesi ihtiyaçlarını, mevcut beslenme programı ile karşılayıp karşılamamasıdır. İhtiyaçların karşılanamaması durumunda, beslenme yetersizlikleri, aşırı boş enerji alımı sonucunda ise, bunlara bağlı hastalıklar ve çocuklarda şişmanlık problemi ile karşılaşabilirsiniz. Çocuğun sağlıklı büyümesi için, beslenmede enerji ve besin öğeleri ihtiyaçlarının yeterli ve doğru kaynaklardan sağlanması önemlidir. Çocuğun harcadığı enerji ile aldığı enerji dengesini sağlamanız, çok dikkat etmeniz gereken bir husustur. Bu dengeyi sağlama konusunda yeterli bilgiye sahip değilseniz, bir beslenme uzmanından yardım almanızı öneririz.
4 – Günlük sağlıklı beslenme menüleri oluşturulmalı ve bu menülere teşvik için çaba göstermelisiniz;
Evinizde yaşayan tüm bireyler için, günlük sağlıklı beslenme menülerini oluşturmanızı tavsiye ediyoruz. Bu menüleri günlere bölerek, sebze, protein ve omega zenginliği olan, et ürünleri, çorbalar, tahıllar, meyve ve kuru işlenmemiş yemişlerle(fındık, badem, kara üzüm, erik kurusu, kayısı kurusu, ceviz v.b.) dahada zenginleştire bilirsiniz. Çocukları sağlıklı beslenmeye teşvik için, belirlediğiniz sağlıklı beslenme menülerinin alışverişlerine, onlarla gitmenizi tavsiye ederim. Bu sayede yiyeceği sebzelere, meyvelere dokunur, her şeyi birlikte seçerek, yiyeceği bütün besinlerle temasa geçmiş olur. Alışverişi birlikte yapıp döndüğünüzde, aldıklarınız birlikte yıkamalı ve yerleştirebilirsiniz. Bu sayede çocuğa sorumluluk vermiş olursunuz. Büyüdükçe, örneğin 3-4 yaşından sonra, masaya çatal-kaşık koymasını, meyve yıkamasını, yemek yaparken ufak yardım dokunuşlarına izin vererek, becerilerini ve yeme isteğini zevkli bir şekilde, mükemmel hale getirebilirsiniz.
5 – Aile olarak, birlikte yemek düzeni oluşturulmasının, önemini bilmelisiniz;
Günümüzde, çocukluk çağında görülen şişmanlığın en büyük ve en önemli nedenlerinden biri, televizyon ve bilgisayar önünde geçirilen uzun ve hareketsiz saatlerdir. İkincisi de, fast-food ve abur cubur tüketiminin fazla olmasıdır. Aileler, bu iki tehlikeye çok dikkat etmelidirler. Aile birliği ve paylaşımını güçlendirip, yemek saati düzeni sağlamanız için, elinizden geldiğince, yemek saatlerinde bir arada olmalısınız. Özellikle, aile bir arada olduğunda ve paylaşma açık olduğunda, diğer TV ve bilgisayar gibi yan öğeler, zamanla cazibesini kaybedecektir. Ayrıca, çocuklarımıza küçük yaştan itibaren, tiyatro oyunları, oyunlar, bilmeceler ve masallar ile de, sağlıklı beslenme mesajları verebilir, gelecek için altyapı hazırlayabilirsiniz.
6 – Öğün atlanmaması ve öğünlerin kaliteli beslenme odaklı olmasına dikkat!
Çocukların gün boyu, fiziksel ve zihinsel performanslarını en üst düzeyde tutulabilmesi, düzenli olarak ana ve ara öğünlerin tüketilmesine bağlıdır. Bu nedenle, öğün atlanmamalıdır. Çocukların günlük tüketilecek besinlerin 3 ana, 2 ara öğün olarak sağlamalısınız. Asitli içecekler, çikolata, hazır kekler, şekerlemeler, cips gibi yağlı ve tuzlu atıştırmalıkların, ne kadar zararlı olduğunu, daha çok küçük yaşlarda bilinçaltına yerleştirmelisiniz. Bunun sonucunda, büyüdüğünde, teklif alsa da, bu tür yiyeceklere karşı soğukluk hissedecektir.
7 – Ev usulü, minik atıştırma kaçamaklarını, sağlıklı şekilde hazırlayabilir ve bunu aşağıdaki önerilerimizle, keyifli hale getirebilirsiniz;
***Çocuklarımıza hazır meyve sularını asla içirmeyelim. Bebeklerin ek gıda dönemlerinden itibaren, taze meyve suyu sıkarak, katkısız ve şekersiz beslenmeye dikkat etmelisiniz. Ev usulü muzlu süt yapabilirsiniz. Dışarıdaki hazır ve katkı maddeli muzlu sütleri çocuklarımıza içirmekten ise, evde taze pastörize süt ve muzdan yaptığımız, ev yapımı muzlu süt, çocuklar için en faydalı vitaminleri içeren atıştırmalık olacaktır.
***Minik ekmek arası atıştırmalıklar, tam buğday ekemğinin arasına, domates, peynir (beyaz peynir veya lor peynirli) ve en sonda dışa doğru sarkan sakal maydanoz veya kıvırcık kullanabilirisniz. Çocuklar için, lezzet kadar, görüntü cazibesi de önemlidir. Bu nedenle, sağlıklı alternatifleri de sevip yemesi için, küçüklükten sevdirmeli ve bu yiyecekleri yemesi konusunda, rol model olmalısınız.
***Evdeki kek kokusu kadar can alıcı ve evin huzurunu damarlara salgılayan bir yiyecek bağı daha yoktur sanırım. Evimizde yapacağımız kekleri, taze veya güneşte kurutulmuş, işlenmemiş meyvelerden yaparak, meyvelerin içerisindeki, birbirinden önemli, geliştirici ve koruyucu vitaminleri de, çocuklarımızın vücuduna kazandırmış oluruz. Bu sayede, dışarıdaki katkılı ve sağlıksız keklerden de uzaklaştırmış oluruz. Evimizin vazgeçilmez enfes kokularından birisi de, elbette nefis ev kurabiyeleridir. Evin kapısından girdiğimizden itibaren, evin sıcaklığını ve acıktığımızı hissettiren kokular. Bu da, bir nevi çocuklarda beslenme alışkanlığı ve beklenti yaratan durumlardır. Bu kurabiyeleri birlikte yaparak, çocuğun hevesini arttırıp, kendi yaratığını yemesi keyfini yaşatabilirisiniz. İçine dilediğiniz işlenmemiş kuru yemişleri koyarak, birlikte sağlıklı ve leziz bir yolculuğa çıkabilirsiniz.
8 – Okuldaki beslenmeye dikkat!
Çocuğunuz anaokulu veya ilkokulu öğrencisi ise, okulda verilen bir beslenme hizmeti yoksa, öğle yemeklerini dışarıdan temin etmek zorunda kalmamalıdır. Evde hazırladığınız beslenme ile bu ihtiyacını karşılamayı, daha ilk günden alışkanlık haline getirtmelisniz. Bazen, çocuğunuz bu duruma isyan etse de, yada okuldaki arkadaşlarına özenti duysa da, bu konuda net duruş sergilemenizi öneririz. Her zaman evde yapılan ve sağlıklı yiyecekler yemesini sağlamalısınız. Az önce anlattığımız atıştırmalıklar da bu konuda size oldukça yardımcı olacaktır.
Çocuklarının dengesiz, yetersiz veya aşırı beslenmesi sonucunda; büyüme ve gelişme geri kalır. Bu gerilik büyüme dönemi bitinceye kadar telafi edilmezse, erişkinliğe yansır. Çocuklar, yaşıtlarına göre, boyu kısa, zayıf ve güçsüz birer yetişkin olurlar. Buna ek olarak, uzmanlara göre, enfeksiyon hastalıkları, sık ve ağır seyreder. Özellikle, kız çocuklarında menstrüasyonun da etkisiyle, demir yetersizliği anemisine sık rastlanabilir. Ergenlik döneminde, kalsiyumun yetersiz tüketimi ileriki yaşlarda osteoporoz riski oluşturabilir.
Çocukların sağlıklı ve dengeli beslenmeleri için öneriler; Aşırı ve dengesiz beslenme sonucunda şişmanlık, ileri ki yaşlara taşınır ve yüksek tansiyon, kan yağlarında artış, kalp damar hastalıkları, şeker hastalığı gibi kronik hastalıklara zemin hazırlar. Aynı zamanda, çocukluk döneminde, ergenlik döneminde, gençlik döneminde, şişman ve sağlıksız görüntüye sahip olmak, çocuğunuzu oldukça rahatsız edecektir. Bu nedenle, bu haftaki yazımızı, en kıymetli varlıklarımız olan çocuklarımız için, çocukların sağlıklı ve dengeli beslenmeleri için öneriler, şeklinde hazırladık. Çocuklarla ilgili birçok öneri ve bilgiye, diğer makalelerimden ulaşabilirsiniz.
Berkay Danışmanlık İnsan Kaynakları
İnsan Kaynakları Yöneticisi
GÜLDAN ŞAHBAZ
07.07.2020