İnsanoğlunun yaşam çizgisindeki en önemli ilk, yetişkin basamağıdır ergenlik ve bu yazımızda siz anne, babalar için, ergenlik dönemi çocuğumla neler yapabilirim? konusunu kaleme alacağız. Bu yazımı oluştururken bilmenizi isterim ki, 17 yaşında bir çocuk annesi olarak, ergenlik dönemi ni en baştan, şimdiki döneme kadar da, bizzat yaşayan, araştıran ve öğrenen bir bilinçte yazdığımı belirtmek isterim.
Ergenlik dönemi nedir ?
Çocukluktan gelen huy ve davranışların yerini, yetişkin birey ve davranışlarının aldığı, cinsiyet kimliklerini bulmaya başladıkları, yetişkin birey rolüne giyindikleri ve erişkin bir insan olmaya atılan adımların hazırlığına ergenlik dönemi diyebiliriz.
Çocuklar ergenlik dönemine ne zaman girer ?
Genel olarak 12-20 yaş arası ergenlik dönemi olarak adlandırılır.
Çocukların ergenlik dönemi , iklimsel (soğuk ülkeler veya sıcak ülkeler), genetik (aileden gelen), yaşam şartları (erken evlendirilme ve çocuk işçilik gibi ağır toplumsal etkiler), töre ve gelenekler(ülke ve yönetim şekli farklı ülke ve kabileler gibi), bölgesel farklılıklara göre çocuklarda ergenlik yaşı değişiklikler gösterebilir. Çocuklar arasında genelleme yapmak gerekirse, 12-20 yaş arası ergenlik dönemi diyebiliriz. Genel olarak kızlar erkeklere oranla iki- 3 sene önce ergenliğe girebilir, ülkemizde kızlarda ergenlik dönemi 11-13 yaşları arasında, erkeklerde ergenlik dönemi 12-14 yaşları arasında başlayabilir diyebiliriz.
Ergenlik döneminde çocuklarda meydana gelen değişikliklere göre, bu dönemi daha yumuşak geçirmek için, ergenlik dönemi çocuğumla neler yapabilirim diyorsanız ; Tavsiyelerimiz;
Ergen çocuk; Her şeyi ben biliyorum egosu, her şeyi ben iyi yaparım, bana karışmayın, vücuttaki değişimler ve hormonlar nedeniyle fazla merak, ani değişen psikoloji, iniş çıkışlar.
Anne ve babalar, öncelikle bu dönemin, gelişim gereği, geçici bir bunalım dönemi olduğunun bilincinde olmalıdırlar. Bunun yanı sıra, anne ve babalar gerçekçi, dengeli, sabırlı ve kuvvetli olmaya özen göstermelidirler.
Ergen çocuk; İstediğim saatte yatarım kalkarım, ben artık yetişkinim…
Aile ortamının yapısı ve ortamı, aile bireyleri arasındaki ilişkiden doğar. Ama anne-baba ile çocuk arasındaki bazı temel ilişkiler, çocuk ve ebeveyn arasında kurulan güç ilişkisi, otorite ilişkisi ve bunun sonuçlarına bağlı algısal şekillenmeler ile dengeler oluşur. Bu dengelere göre ergen çocuğun algıları, ergenlik döneminin iniş çıkışlarını etkiler. Bu etkiler sonucunda ise yaşanan duygusal dalgalanmalar ve değişimler nedeniyle, duygusal gerginlikler yaşanabilir. Ebeveynlerin ergen çocuğa karşı tavırları , otorite kurmaya yönelik, baskı ve yasaklara dayanan disiplin anlayışı olursa,olumlu ve yapıcı olması gereken bu ergenlik dönemini, çatışmalarla dolu olumsuz bir döneme dönüştürebilir.
Ergen çocuk; İstediğimi yerim, istediğimi içerim, dağınığım, benim dünyama girmeyin, değişik arkadaşlar, gruplar, ortamlara girmek isteyebilir…
Ergenlik dönemi, ikna ederek kontrol etmeyi deneyen ana -babanın çocuğu, onların duygu, düşünce, değer ve beklentileri hakkında sebepleri ve sonuçları ile birlikte bilgi sahibidir. Anlaşılır ve tutarlı tepkilerin birikimi, hangi davranışın sonuçlarının ne olacağını belirlemiştir. Bu nedenle, ergenlik dönemi çocuğumla neler yapabilirim?, diye düşünen anne-babalar çok bilinçli ve sebep-sonuç ilişkisi kurarak hareket etmeyi akıllarında çıkarmamalıdır.
Ergenlik dönemi; zıtlaşma, kutuplaşma, dediğini yaptırma çabası, gelecek planlarıma karışamazsınız, şunu yapacağım, bunu yapacağım, size ihtiyacım yok, kimseye ihtiyacım yok…
Ergenin ben merkezci düşünce biçiminin diğer bir özelliği de kendi düşüncesinin, kendi inançlarının en doğrusu ve en mantıklısı olduğunu sanmasıdır.
Zor yoluyla veya sevgi esirgeyerek denetlemek, gençleri ana-babaların isteklerine uygun davranışlara yöneltmek için kısa vadede geçerli gibi görünebilir. Anne ve babanın ergen çocuğa güven verici bir iletişim yoluyla yaklaşması çok doğru olacaktır.. Ergenlerin bu dönemde ailelerine olan bağımlılıkları azalır ve kendilerinde her şeyi yapabilecek adrenalin salgısını bolca hissederler. Hiçbir şey beğenmez, sürekli şikayet edecek bir şeyler bulurlar.
Eve istediği zaman girip çıkmak ister. Ailesinin en ufak bir eleştirisine büyük olay çıkarırlar. Eleştirileri kabul etmezler, sürekli eleştirmeyi ve olumsuzlukları görmeyi seçerler, çünkü etraflarına bilmişlik taslamak çokça hoşlarına gider. Derin bir umursamazlık takınırlar. Anne babasının düşüncelerini geri kalmış bulurlar. Onlardan öğrenecekleri olmadığına, aksine her şeyi kendileri bilirler zannederler.
Bu dönemde aileye düşen en önemli görevler, bütün bunların davranışların bir gün biteceğini, bir süre sonra geçeceğini bilmeli ve sabırla olayı yönetmelidirler. Ailenin bütün bu durumlarda sabırsız ve isyan edici tutumları, olayları daha çekilmez hale getirebilir, bu nedenle burada bu durumların doğru ve daha az yıpratıcı olması için elinizden gelenin çok daha fazlasını yapmalısınız.
Ergen çocuğun tavırları, kararsızlığı, güvensizliği ve isyanı…
Ergen çocuk , kabaca tabirle gazla çalışır, tabii ebeveyn olmaktaki saygı ve lider ilişkisini hafifte olsa alttan, hissettirmeden vermekte çok önemlidir. Tamamen kontrolü vermek asla doğru olmaz. Yapmak istediği davranış veya hareketin doğru olmadığının, sözle veya örneklerle hatırlatarak, onun için gerekli olan destek ve güveni vererek yol almaya çalışılmalıdır.
Eğer ergen, ev hayatında kendi hakimiyetini sağlayacak bir girişimde buluyorsa, bu faaliyetini sürdürebilmesi için kendisine hemen set konulmamalıdır. Ergenin yaptığı tutumlar, uygun olmayan ve niteliksiz bile dahi, ailenin net tavrı değişmemelidir. Bu iniş çıkış dönemlerinde anne-babanın gösterdiği sabır çok kıymetlidir.
Ergeni başkalarının önünde asla eleştirmeyin, başkalarıyla kıyaslanmaktan nefret ederler, başkalarının çocuğunun olumlu şeylerinin örnek sunulmasından nefret ederler, ona çocuk gibi davranılmasından hiç hoşlanmazlar, çünkü artık onlar yetişkin olduklarına kendileri gibi herkesin inanması gerektiğini düşünürler.
Ergenlik dönemi çocuğumla neler yapabilirim
*Benzetme sanatını kullanabilirsiniz, direkt anlatımla anlamak işlerine gelmez, emir veya kural gibi algılarlar.
* Beyin jimnastiğini severler, beyin fırtınası oyunları oynayın, ilginç ve beklenmedik farklı oyunlar hoşlarına gidecektir.
*Herhangi güncel, toplumsal, gelecek gibi enterasan konularda fikirler ortaya atın, farklı bakış açılarında olayları tartışmak ve dinlenilmekten hoşlanırlar.
*Somut ve soyut anlama, anlamdırma yapmaya başlarlar. Bu sebeple, insanlık, adalet, din gibi derin konularda konuşabilirsiniz.
*Hissettirmeden ve takibi anlaşılmadan, onulara özgür alanlar bırakın, bırakın kuralları esnetebeleceğini düşünsün, özgüveni için adımlar atmasına izin vermelisiniz, Örneğin, öğretmen gözetiminde okul seyahatleri gibi…
*Ergen için, eleştiri dünyanın en kötü şeyidir, asla eleştirmeyin, dış görünüşüne herşeyden önemlidir, beğenilmek için ellerinden geleni yapmasına belirli ölçülerde, arkadaş gibi yaklaşarak destek olun.
*Ergenler sürekli iniş-çıkışlar yaşar, kimi zaman kendilerini çok beğenir iken, birden çok karamsar olabilirler. Etrafındaki herkesin ne düşündüğü çok önemlidir ama esas olan, kendilerinin kendileri ile ilgili düşüncesidir. Bu nedenle onların etrafındaki insanların yapıcı ve iyi modeller olması çok önemlidir. Ergene karşı pozitif ve olumlu rol modeller olmasının faydasını göreceksiniz.
*Ergenin seviyesine inerek onlarla şakalar yapabilir, onlara komik gelen durumlara ortak olabilirsiniz. Böylece sizinle vakit geçirmekten hoşlanacaklardır.
Ailelerin hayatlarındaki en önemli gereksinimleri olan çocuk bakıcısı , eğitimli çocuk bakıcısı , ev işlerine yardımcı bayan hizmeti için, en iyi çocuk bakıcısı ajansı ve en iyi yardımcı bayan ajansı olarak bizi arayın.
Unutmayınız ki, ergenlik dönemi, çocuk için bir dönemdir, fakat anne babalar için aslında bir sınavdır…
Berkay Danışmanlık İnsan Kaynakları
Uzman İnsan Kaynakları Danışmanı
Güldan ŞAHBAZ
05.09.2018