İnsanlarda uykunun önemi , insan sağlığı için sandığımızdan da büyük ve çok değerli yer kaplar ve bu konu, çocuğun düzenli uyumasının önemi ve çocuklarda uyku düzeni olarak, ayrı ayrı dikkat edilmesi gereken, zincirleme gelişim mihenk taşlarıdır.
Uzmanlara göre, insanlar için en uygun uyku zaman aralığı 23.00– 06.00 saatleri arasıdır. Çocuk ve gençler için gereken uyku süresi 8,5 – 10 saat arasıdır.
Ayrıca uzmanlar, hücre yenilenmesi, gün boyu oluşan dezenfermasyonların düzeltilmesi, hastaların tedavi sürecinin hızlanması, (mide iç zarının yenilenmesi), büyüme hormonu nun salgılanması gibi insanlar için biyolojik anlamda çok önemli olayların yönetimi için zamanında ve kaliteli uyumak gerekir.
Sağlıklı uyku için öneriler (Çocuklar ve yetişkinler için sağlıklı uyku koşulları)
*Oda sıcaklığının uygun seviyede olması,
*Yatmaya yakın yemek yememe
*Uykudan önce televizyon izlememe ve uyku kaçıracak müzik dinlememesi
* Sessizlik ve ortamın karanlık olması
* Kaliteli bir uyku için erken veya geç olmayan bir saatte yatma,
* Sabahları erken kalkma
*Uykunun ihtiyaçları karşılayacak yeterlilikte ve bölünmemiş olmasına da dikkat edilmeli,
* Büyüme çağındaki çocuk ve gençlerin sağlıklı bir şekilde büyüme ve gelişebilmeleri için özellikle saatinde ve karanlık bir ortamda uyumaları önerilmektedir.
Çocukların yaşa göre uyku gereksinimleri;
Çocuklar yaşa göre farklı sürede uykuya gereksinim duyarlar.
* 1- 4 yaşları arasındaki çocukların geceleri 13, öğleden sonra da 2 saat olmak üzere, günde 15 saat uyumaları, sağlıklı büyümelerini sağlar.
* Yaşları 5 ile 7 arasındaki çocuklar için geceleri 11-13 saat uyku yeterlidir.
* 8 -14 yaşları arasında 9-11 saat yeterlidir.
* 15 yaşından sonra ergen için 8 saat uyku yeterli gelir.
* Yeterli miktarda gece uykusu uyumayan çocuklar için fiziksel ve zihinsel gelişme geriliği kaçınılmazdır. Bu yüzden çocukların gündüz ve geceleri yeterince uyumaları ve dinlenmeleri sağlanmalıdır.
Çocuklarda yetersiz uykunun sonuçları
*Özellikle okul çağındaki çocukların sabahları kalkmada zorlanması
*Çocuklarda, odaklanma ve konsantre olmada zorlanma
*Unutkanlık, sınıf ortamında uyuklama
*Motivasyonsuz bir ruh hali, yorgunluk ve halsizlik hissi
*Çocuklarda uyku düzeni sağlanamadığı durumlarda ise müdahale edilerek uyku düzeni nin yeniden oluşturulması gereklidir.
Çocuklarda düzenli uykunun önemi;
Çocuklarda uyku düzeni için, büyüme hormonları gece uykusunda ve karanlıkta salgılandığı için çocukların büyüme ve gelişmesinde düzenli ve yeterli uykunun önemi büyüktür.
Gün içinde sürekli hareket halinde olan çocuklar dinlenmedikleri zaman huzursuzluk ve aşırı hareketlilik, sürekli ağlama, huzursuzluk, dikkat eksikliği ve gelişme geriliği göstermektedirler. Bu durum aileyi ve kurumlarda eğitmenleri zor durumda bırakmaktadır. Bu yüzden çocukların gündüz ve gece yeterince uyumaları ve dinlenmeleri sağlanmalıdır.
Çocuklara uyku saati nden önce uykuyu kaçıracak kola, kafeinli çikolata gibi uyaran besinler vermek yerine bir bardak süt içirilmelidir. Gerekirse ılık bir banyo yaptırılmalı, çocuklara sakin bir ortam hazırlanmalı, evde gürültülü, tartışmalı bir ortam yaratılmamalı, ortamdan dikkatlerini dağıtacak oyuncaklar yavaş yavaş toplanmalı, alışkanlık kazandırmak için aynı rutinler tekrarlanmalıdır. Pijamaları giyme, diş fırçalama vb. şimdi uyuma zamanı diyerek çocuk ardından kararlı tavırla yatak odasına götürülmelidir.
Karanlıktan korkan çocuklar için bir süre yanında kalma, sırtına masaj yapma ya da bir masal anlatma uygulamaları yapılabilir, odasında loş bir ışık sağlanabilir. Çocuğun yatak odasının ısısı çok sıcak ya da soğuk olmamalıdır. Ortalama 20-22 derece ısı yeterlidir. Çocuğun üzeri kalın örtülmemelidir.
Çocukların Uyku Düzeni Hakkında Bilinmesi Gereken Noktalar
- Çocuğun uykusu ile ilgili yapılan ilişkilendirmelere dikkat edilmelidir.
- Çocukların uyku rutinleri önemlidir. Zorunlu kalmadıkça uyku saati ve uyku yeri değiştirilmemelidir.
- Çocuğunuzun uyuduğu odanın ısı, ışık ve tasarımının uygun ve rahatlatıcı olması önemlidir.
- Uyku ihtiyacı yaşla beraber değiştiği için uyku rutinlerini çocuğun gelişimine göre düzenlemek önemlidir.
Okul Öncesi Çocuklarda Uyku ve Dinlenmenin Önemi
Çocuğun sağlıklı büyümesinde düzenli uykunun önemli bir yeri vardır. Gün içinde evde ya da okul öncesi eğitim kurumlarında çocuklar için uyku saatleri olmalı, uyumakta zorluk çeken çocukların yatarak dinlenmeleri sağlanmalıdır.
Oyun çocukluğu döneminin özellikle ilk yıllarında öğlen uykuları pek çok çocuk için vazgeçilmezdir.Büyüme hormonu uykuda salgılandığından çocukların büyüme ve gelişmesinde düzenli ve yeterli uykunun önemi büyüktür.
Gün içinde sürekli hareket hâlinde olan çocuklar dinlenemedikleri zaman dikkat eksikliği, huzursuzluk ve aşırı hareketlilik ve sosyal gelişme geriliği göstermektedirler.
Bu durum okulda öğretmeni, evde aileyi çoğu zaman zor durumda bırakmaktadır.Çocuklar okul öncesi dönem de tam gün eğitim veren okul öncesi eğitim kurumlarında, öğle yemeğinden sonra çocukların uyumaları ya da dinlenme saatleri bulunmaktadır.
Çocuklarda Uyku Düzeni
Çocuklar için hazırlanmış uyku odalarının gürültüden uzak, iyi havalandırılmış, ılık, loş olması, yatakların kenarları korunaklı, her çocuk ayrı yatmalı ve yataklar arasında mesafe olması gereklidir. Uyku odasında çocuklar yalnız bırakılmalı ve uykudan önce pijamaları giydirilmeli, uykudan kalkan çocukların teri kontrol edilmeli gerekirse çamaşırları değiştirilmelidir. Çocuklar için kullanılan çamaşır, çarşafların ve yastıkların pamuklu olması önemlidir.
Okul öncesi eğitim programındaki uyku ve dinlenme saatlerinde çocukların uyuma zorunluluğu yoktur. Çocuğun uzanarak bir kanepede dinlenmesi de onu rahatlatacaktır. Öğretmen bu süre içinde çocuklara hikâye anlatabilir, hafif bir müzik dinletebilir. Bu süreyi yatarak, hareketsiz ve dinlenerek geçirmelerini sağlayabilir.
1991 Yılından bu zamana kadar, çocuk bakıcısı ihtiyacı olan tüm ailelerin, 0-3 yaş çocuk bakımı ve 3-6 yaş okul öncesi çocuk bakımı konusunda, tecrübeli çocuk bakıcısı ve referanslı çocuk bakıcısı olarak hizmet etmekteyiz. Bu yazımızda, çocuğun düzenli uyumasının önemi , çocuklarda uyku düzeni gibi çok önemli konularda, bilgiler paylaşmaya çalıştık. Kaliteli ve profesyonel bir çocuk bakıcısı danışmanlık şirketi ile çalışmak için bizi arayın.
Berkay Danışmanlık İnsan Kaynakları
Uzman İnsan Kaynakları Danışmanı
Güldan ŞAHBAZ
10.09.2018